بعد از خبرهای مربوط به دماوند، حالا کوه تفتان با انتشار گاز از دهانه‌اش خبرساز شده است.

به گزارش Axar.az، رسانه‌های داخلی در اینباره خبر دادند.

این پرسش مطرح است که آیا زندگی در نزدیکی این کوه‌ها امن است و زلزله‌ها و گازهای گوگردی چه خطراتی برای آب، هوا و زمین اطراف دارند؟ از سوی دیگر، آیا آتشفشان‌ها می‌توانند اثرات مثبتی نیز بر زندگی و اقتصاد مناطق پیرامونی داشته باشند؟

دکتر مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله در گفتگو با فرارو گفت: «کوه تفتان یک آتشفشان فعال است که اکنون در حالت خواب قرار دارد. این نوع آتشفشان‌ها احتمال فعالیتشان وجود دارد، اما برای این مسئله شش نشانه مشخص لازم است که در حال حاضر در تفتان دیده نمی‌شود.»

زارع با اشاره به نشانه‌های فعالیت آتشفشانی از جمله زلزله‌های پرتراکم، خروج بخار و گازهای گوگردی، تغییر ترکیب آب‌های سطحی و چشمه‌های آب گرم و تغییر شکل سطح زمین گفت: «در اطراف تفتان حدود ۱۰۰ هزار نفر زندگی می‌کنند. پرجمعیت‌ترین شهر اطراف آن، خاش، در فاصله ۴۰ کیلومتری از قله قرار دارد. با این حال، از نظر جمعیتی منطقه پرجمعیت نیست. اما اگر فعالیتی رخ دهد، می‌تواند موجب آلودگی آب و هوا شود. در مرحله گدازه نیز حرارت و خروج آتش می‌تواند به محیط اطراف آسیب بزند. با این حال، شرایط آتشفشان دماوند بسیار خطرناک‌تر است، چراکه در شعاع ۱۰۰ کیلومتری آن حدود ۱۵ میلیون نفر زندگی می‌کنند.»

او درباره زلزله‌های اخیر دماوند گفت: «زلزله‌های اطراف شهر دماوند متاثر از فعالیت سیستم آتشفشانی این کوه هستند. به عنوان نمونه، زلزله ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۹ نتیجه تاثیر سیستم آتشفشانی بر گسل مشا بود. این گسل در ۵ کیلومتری دماوند، ۱۰ کیلومتری پردیس و ۳۰ کیلومتری تهران قرار دارد.»

زارع توضیح داد: «در تفتان سه گسل مهم سراوان، زاهدان و نهبندان در اطراف آن وجود دارند و در صورت فعالیت تفتان، این گسل‌ها تحت تاثیر قرار می‌گیرند. علاوه بر تفتان، کوه‌های آتشفشانی بزمان، سبلان و سهند نیز از نظر زمین‌شناسی فعال‌اند، اما در حال حاضر در وضعیت خواب قرار دارند.»
او درباره پیشینه تاریخی تفتان گفت: «در دوران مظفرالدین شاه، یعنی سال ۱۹۰۲ میلادی، کوه تفتان فوران کرده است. همچنین در سال‌های ۶۷ و ۶۸ گزارش‌هایی از خروج گازهای گوگردی بدون گدازه ثبت شده است. بر اساس مطالعات مختلف، سن فعالیت تفتان حدود ۷۰۰ هزار تا ۷ هزار سال تخمین زده می‌شود، اما مدرک قطعی برای فوران کامل وجود ندارد.»

زارع در ادامه افزود: «در مورد دماوند اطلاعات بیشتری در دست است. تعیین سن نشان می‌دهد دماوند حدود ۲۴ هزار سال پیش فعال بوده و آخرین فوران قابل استناد آن مربوط به ۷۲۰۰ سال پیش است. این آتشفشان هنوز فعال است و در چند هزار سال اخیر گاه‌به‌گاه خروج بخار و گازهای گوگردی از آن ثبت شده است؛ مانند سال ۶۷ و سال ۸۶. همچنین بررسی‌های چهار سال پیش نشان می‌دهد اتاق ماگمایی دماوند با حجم زیاد گدازه در عمق ۳ تا ۱۴ کیلومتری وجود دارد و فعالیت آتشفشانی و زلزله‌ها در یک عمق مشابه رخ می‌دهند.»

استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی همچنین به مزایای اقتصادی آتشفشان‌ها اشاره کرد و گفت: «اتاق ماگمایی دماوند نسبتا نزدیک به سطح زمین است و از نظر انرژی زمین‌گرمایی بسیار به‌صرفه است. برای نمونه، در شمال استراسبورگ برای دسترسی به حرارت اتاق ماگمایی، چاه‌هایی به عمق ۵۰۰۰ متر حفر کردند، در حالی‌که در دماوند با عمق حدود ۳۰۰۰ متر می‌توان به حرارت لازم رسید. این چاه‌ها پیچیده نیستند و با فناوری معمولی می‌توان از آن برای تولید برق منطقه استفاده کرد. با سرمایه‌گذاری مناسب، حتی می‌توان انرژی بیشتری از آن استخراج کرد.»

زارع در پایان تاکید کرد: «آتشفشان‌ها مزایای دیگری نیز دارند و کانی‌ها و مواد معدنی فراوانی را به سطح زمین می‌آورند. منطقه اطراف تفتان کمتر برخوردار است، اما با سرمایه‌گذاری روی تفتان و بزمان می‌توان از این منابع معدنی برای توسعه و ثروتمندسازی منطقه استفاده کرد. در افق ۱۰ تا ۱۵ ساله و با تامین زیرساخت‌ها، این ظرفیت‌ها قابل‌تحقق‌اند. طبیعت این ثروت را ایجاد کرده است؛ یعنی اگر آتشفشان‌ها خطری دارند، مزایایی هم دارند. حتی می‌توان با استفاده از انرژی زمین‌گرمایی، برق منطقه تفتان را تأمین کرد.»