هفتادونه سال پیش تشکیلات ۳۲ نفره هیئت رئیسه حکومت خودمختار آزربایجان جنوبی طی اجلاسی رسمی تأسیس حکومت خودمختار آذربایجان {جنوبی} به پایتختی تبریز را تصویب کرد. این حکومت بعد از یکسال و متأثر از شروع جنگ سرد، در 26 آذر ۱۳۲۵ با حمایت مستقیم آمریکا و کشورهای غربی، توسط ارتش محمدرضا پهلوی به خاک و خون کشیده شده و منحل شد.

در مورد دست‌آوردهای حکومت ملی فرقه به رهبری سیدجعفر پیشه‌وری و جنایتهای رژیم پهلوی در حق اعضای فرقه، فردا مطلب مفصلی به اشتراک خواهیم گذاشت.

Axar.az گاهشمار مختصر حکومت ملی آذربایجان جنوبی را تقدیم میکند:

۱۲ شهریور ۱۳۲۴: روز تشکیل فرقه ی دموکرات به رهبری سید جعفر پیشه وری.

۱۴ شهریور ۱۳۲۴: انتشار شماره‌ ی اول روزنامه ی آزربایجان، ارگان فرقه ی دموکرات آزربایجان.

۱۹ شهریور ۱۳۲۴: پیوستن و ادغام شعبه آذربایجان حزب توده و تشکیلات کارگری به فرقه دموکرات آزربایجان.

۲۰ آبان ۱۳۲۴: نشست تشکیلات ۳۲ نفره هیئت رئیسه حکومت خودمختار آزربایجان.

۲۱ آذر ۱۳۲۴: افتتاح مجلس ملی آزربایجان و اعلام رسمی حکومت خودمختار آزربایجان.

‌ ۲۲ آذر ۱۳۲۴: خلع سلاح پادگان تبریز و تسلیم آن در برابر حکومت خودمختار آزربایجان.

۲۷ آذر ۱۳۲۴: انتشار آگهی مربوط به استخدام داوطلبان خدمت در قشون آزربایجان.

۱۹ دی ۱۳۲۴: تصویب تاًسیس دانشگاه آزربایجان در تبریز با سه دانشکده : کشاورزی، پزشکی و تعلیم وتربیت.

‌ ۱ بهمن ۱۳۲۴: استعفای حکیمی از نخست وزیری ایران.

‌ ۶ بهمن ۱۳۲۴: نخست وزیر شدن احمد قوام (قوام السلطنه)

۲۷ بهمن ۱۳۲۴: تصویب قانون مربوط به تقسیم اراضی خالصه توسط دولت و مجلس ملی آزربایجان.

۲۹ بهمن ۱۳۲۴: مسافرت قوام السلطنه به شوروی برای توافق با شوروی جهت تخلیه قوا از آزربایجان.

۱۱ اسفند ۱۳۲۴: اعلام خبرگزاری شوروی مبنی بر خروج نیروهای شوروی از شمال شرق ایران(خراسان) و تاًکید بر ادامه ی حضور نیروهای مستقر در شمال غرب تا حل و فصل مسئله ی آزربایجان.

‌۲۵ فروردین ۱۳۲۵: آغاز به کار کنگره دهقانان آزربایجان با شرکت چندین صد(۶۰۰ یا بیشتر) نفر در تبریز.

‌۹ اردیبهشت ۱۳۲۵: ورود هیئت دیپلماتیک حکومت خود مختار آزربایجان به تهران به ریاست پیشه وری.

‌۱۹ اردیبهشت ۱۳۲۵: خروج کامل نیروهای شوروی از شمال غرب ایران.

‌۱ خرداد ۱۳۲۵: تخلیه ی زنجان از قوای حکومت خودمختار آزربایجان و فدائیان.

‌۲۶ خرداد ۱۳۲۵: راهپیمایی مردم زنجان و خمسه در اعتراض به واگذاری زنجان به حکومت مرکزی.

‌۱۶ آذر ۱۳۲۵: پیشروی ارتش از تهران به سوی زنجان و میانه.

‌۲۱ آذر ۱۳۲۵: سقوط حکومت خودمختار آذربایجان و هجوم ارتش پهلوی به مناطق مختلف آزربایجان که حاصل آن انهدام و ویرانی و از هم پاشیدگی شیرازه ی زندگی مردم آزربایجان و قتل حدود ۲۵ هزار و زخمی و آواره شدن ۷۰ هزار نفر از مردم آزربایجان بود.

‌۲۰ تیر ۱۳۲۶: مرگ مشکوک سید جعفر پیشه وری رهبر جنبش سرکوب شده ی آزربایجان، در حادثه رانندگی در اطراف باکو - آزربایجان.