صفحه نخست جامعه |
نتایج یک نظرسنجی سراسری دولتی در پاییز ۱۴۰۲، نشاندهنده فاصله گرفتن شدید مردم ایران از ایدئولوژی حکومت و گرایش آشکار آنها به نظامی غیرمذهبی است.
به گزارش Axar.az بخش فارسی بی بی سی به نقل از منابه داخلی ایران در این باره گزارش داده است.
حسین باستانی روزنامه نگار بخش فارسی بی.بی.سی در این باره نوشتهاست: "مطابق پیمایش ملی «ارزشها و نگرشهای ایرانیان»، که طبقهبندی محرمانه دارد و تاکنون برای اطلاع عموم منتشر نشده، اکثریت قاطع شرکتکنندگان در نظرسنجی، مدافع جدایی دین از سیاست بوده و بر عدم تمایل خود به برخورد با زنان «بیحجاب» تاکید کردهاند".
در این مقاله آمده است که، اکثریت بسیار بالای شرکت کنندگان، همچنین جامعه را غیرمذهبیتر از گذشته دانستهاند و پیشبینی کردهاند که ایران در آینده، باز غیرمذهبیتر شود. این در حالی است که خود پاسخدهندگان هم، کمتر از پاسخگویان نظرسنجی سراسری قبلی - در هشت سال پیش- به انجام فرایض دینی میپرداختهاند.
پیمایش ملی «ارزشها و نگرشهای ایرانیان»، بر اساس مصاحبه حضوری با ۱۵۸۷۸ نفر صورت گرفته که به روش تصادفی انتخاب شده و به پرسشنامهای مشترک جواب دادهاند. این افراد ۱۸ سال یا بالاتر سن داشتهاند و در ۳۱ استان کشور (اعم از مراکز استان، شهرهای دیگر و مناطق روستایی) ساکن بودهاند.
نظرسنجی اخیر، چهارمین پیمایش ملی «ارزشها و نگرشهای ایرانیان» بوده که از سوی دفتر طرحهای ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با همکاری مرکز رصد اجتماعی وزارت کشور تهیه شدهاند.
جمعآوری دادههای پیمایش جدید در آبان و اوایل آذر ۱۴۰۲ صورت گرفته و نتایج نهایی آن، در ۳۰ دی و با مهر محرمانه به مخاطبان خاص آن در ایران عرضه شدند.
در هفتههای گذشته، در سطح رسانهها انتقادات متعددی نسبت به پنهان نگه داشتن گزارش «ارزشها و نگرشهای ایرانیان» از افکار عمومی صورت گرفته است. در پسزمینه ناهمخوانی شدید نتایج نظرسنجی پاییز ۱۴۰۲ با دیدگاههای رسمی حکومت، منتشر نشدن عمومی نتایج آن غیرمنتظره نبوده است.
در عین حال با توجه به پرهیز قابل فهم بسیاری از شهروندان از اعتماد به پرسشگران دولتی در موضوعات حساس و بسیار حساس، میتوان تصور کرد که پاسخهای ارائه شده به نظرسنجی اخیر، محافظهکارانهتر از دیدگاههای واقعی جامعه ایران باشند.
به عبارت دیگر در چنین نظرسنجیهایی، طبیعتا بسیاری از مخالفان دیدگاههای حکومتی یا عرفی، در بیان عقاید واقعی خود احتیاط میورزند.
طیفی از این افراد ممکن است حتی برای پرهیز از ریسک غیرضروری، از همان ابتدا از شرکت در مصاحبه خودداری کنند. به ویژه آنکه مصاحبههای حضوری، در فضای پس از سرکوب خشونتآمیز اعتراضات سراسری ایران صورت گرفتهاند که به جنبش «زن، زندگی، آزادی» معروف شده است.
در کنار همه این ملاحظات، البته ابهام مهمتری نیز وجود دارد که میزان رعایت بیطرفی در اجرای نظرسنجیهای دولتی است. درواقع اینکه آیا مجریان نظرسنجی، تلاشی برای افزایش سهم پاسخهای مطلوب حکومت انجام دادهاند یا نه.
احتمالا یکی از مهمترین نتایج پیمایش ۱۴۰۲، بخشی است که در آن از افراد پرسیده شده تا چه حد موافق یا مخالفند که «دین باید از سیاست جدا باشد».
در جواب این سوال، ۷۲.۹درصد پاسخگویان گفتهاند موافق یا کاملا موافق جدایی دین از سیاست هستند و در مقابل، ۲۲.۵ درصد مخالف یا کاملا مخالف جدایی دین از سیاست بودهاند.
این در حالی است که در ۱۳۹۴، تنها ۳۰/۷ درصد پاسخگویان گفته بودند موافق یا کاملا موافق جدایی دین از سیاستند و ۳۳.۶ درصد بر مخالفت یا کاملا مخالفت با این جدایی تاکید داشتند.
یعنی، در شرایطی که در ۱۳۹۴ ابراز مخالفت با جدایی دین از سیاست بیشتر از اعلام موافقت با آن بوده، در ۱۴۰۲ موافقان جدایی دین از سیاست سه برابر مخالفان آن شدهاند.
در ۱۳۹۴، همچنین ۳۳ درصد «نه موافق و نه مخالف» جدایی دین از سیاست بوده اند که در ۱۴۰۲ این نسبت به ۴/۶ درصد کاهش یافته است. یعنی وزن افراد مدعی بیطرفی در بحث جدایی دین از سیاست، در فاصله ۱۴۰۲ تا ۱۳۹۴ یکهفتم شده است.
تغییری که ظاهرا حکایت از دوقطبی شدن بیشتر جامعه در این فقره و کاهش شدید نسبت کسانی شده که -اصطلاحا- در وسط میایستند.
در سال ۱۳۹۴، ۲۸ درصد پاسخگویان نیز نه موافق و نه مخالف توجه به عقاید مذهبی هنگام استخدام افراد بودهاند، که این نسبت در سال ۱۴۰۲کمتر از یکسوم شده و به ۹/۵ درصد رسیده است.
در قسمتی جداگانه از نظرسنجی ۱۴۰۲، از افراد سوال شده با «بیحجابی» خانمها چگونه مواجه میشوند؟
۳۸ درصد تاکید کردهاند اساسا مشکلی با بیحجابی زنها ندارند و ۴۶ درصد گفتهاند هرچند مخالف بیحجابی هستند، کاری با بیحجابی دیگران ندارند. تنها ۱۲.۵ درصد خبر دادهاند که در صورت مشاهده بیحجابی تذکر میدهند.
در مواجهه با هرگونه نظرسنجی دولتی در ایران، البته باید نهایت محافظهکاری را به خرج داد و احتیاط بسیاری از شهروندان در بیان دیدگاههای ناهمسو با حکومت را، به طور جدی در محاسبه آورد. همچنین، نمیتوان انکار کرد که میزان احتیاط پاسخگویان، در گروههای مختلف اجتماعی و سنی یا حتی مناطق مختلف کشور، لزوما یکسان نیست.
با این حال، توجه به شدت تفاوت پاسخهای گروههای مختلف اجتماعی به سوالات یکسان، احتمالا به فاصله گرفتن از صدور احکام کلی راجع به «نظر مردم»، مفید خواهد بود.
تاریخ
2024.08.30 / 14:55
|
نویسنده
Axar.az
|