حکمت حاجی‌یف، معاون رئیس‌جمهور آذربایجان، با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، مذاکرات جامعی انجام داده است؛ این امر می‌تواند نقطه عطفی در سیاست منطقه‌ای محسوب شود.

به گزارش Axar.az می‌دهد که در این باره در مقاله‌ای در روزنامه «یروشلیم پست»، که به آخرین سفر حاجی‌یف به اسرائیل اختصاص یافته است، بیان شده است.

یک منبع مطلع از مذاکرات اعلام کرد که جلسه سطح بالایی که ۴۸ ساعت پس از گفتگوی استراتژیک نتانیاهو با دبیر دولتی ایالات متحده، مارکو روبیو، برگزار شد، نشان‌دهنده افزایش انعطاف‌پذیری برای ورود احتمالی آذربایجان به توافق‌های ابراهیمی است:

«آذربایجان در سه دهه گذشته یکی از معتبرترین شرکای اسرائیل در دنیای مسلمانان بوده است. نمی‌توان اهمیت استراتژیک آن برای معماری امنیت منطقه‌ای را نادیده گرفت.»

اخیراً مرکز تحلیل «Atlantic Council» آمریکا تاکید کرده بود که واشنگتن برای تقویت روابط خود با باکو، باید از همکاری‌های دیپلماتیک و امنیتی اسرائیل با آذربایجان درس بگیرد. علاوه بر این، روابط نزدیک با آذربایجان می‌تواند به آمریکا کمک کند تا در میان کشورهای آسیای مرکزی که با باکو روابط خوبی دارند، موقعیت قوی‌تری به دست آورد. این موضوع برای واشنگتن به‌ویژه اهمیت دارد، چرا که منطقه آسیای مرکزی از نظر ذخایر معدنی و انرژی غنی است و مسیر تجاری از آسیا به اروپا که از ایران کنار می‌رود، میزبان منطقه «دَه‌لیز» است.

در همان روزی که حاجی‌یف به قدس رسید، مرکز مطالعات راهبردی «Begin-Sadat» مقاله‌ای تحت عنوان «چگونه آذربایجان را به طرح‌های منطقه‌ای ترامپ و منافع اسرائیل به‌طور مؤثری جذب کنیم: توصیه‌های عملی» منتشر کرد.

در این مقاله اشاره شده است که نیروهای طرفدار اسرائیل در اسرائیل و آمریکا باید به‌طور فعال از ورود آذربایجان به همکاری‌های منطقه‌ای آمریکا-اسرائیل در زمینه‌های توسعه، سرمایه‌گذاری و فناوری حمایت کنند. اسرائیل در حال حاضر با مشارکت شرکت‌های آمریکایی، مدل همکاری سه‌جانبه با مراکش را ترویج می‌دهد و قصد دارد این رویکرد را در چارچوب گسترش توافق‌های ابراهیمی، در زمینه‌های دفاع، هوش مصنوعی و امنیت سایبری به کشورهای حوزه خلیج و آمریکا نیز گسترش دهد.

مشارکت آذربایجان در چنین ابتکاراتی، مولفه مسلمان در همکاری‌های منطقه‌ای اسرائیل را تقویت خواهد کرد. این موضوع همچنین کاملاً با استراتژی اداره ترامپ برای گسترش همکاری چندجانبه میان متحدان آمریکا به‌منظور کاهش بار مالی پروژه‌های توسعه و دفاع منطقه‌ای همسو است.

در مقاله همچنین به مانع اصلی اشاره شده است: ماده ۹۰۷ که از سال ۱۹۹۲، کمک‌های آمریکا به آذربایجان را محدود کرده است:

«برای اینکه آذربایجان بتواند به‌طور کامل از مزایای خود در چارچوب معماری جدید خاورمیانه بزرگ آمریکا و اسرائیل بهره ببرد، این موانع رسمی باید برداشته شوند.»

کارشنا معتقدند که موقعیت منحصر به فرد آذربایجان به‌عنوان کشوری با روابط استراتژیک بلندمدت با اسرائیل، آن را به شریک جذابی برای گسترش توافق‌های ابراهیمی به کشورهای مسلمان در خاورمیانه، آسیا و آفریقا تبدیل می‌کند.

چند تن از مقامات بلندپایه وزارت خارجه و اقتصاد آذربایجان سال‌هاست که در تقویت روابط دوجانبه با اسرائیل فعال بوده‌اند و ممکن است در روند گسترش قراردادها، به عنوان مشاور در «مرکز قدرت از طریق صلح» فریدمن و همچنین در بنیاد آبراهام فعالیت کنند. این کشور حتی در بحرانی‌ترین دوران نیز از اسرائیل حمایت کرده است.

هم‌زمانی سفر حاجی‌یف با احیای هماهنگی آمریکا-اسرائیل در خصوص برنامه هسته‌ای ایران نیز اهمیت استراتژیک آذربایجان را یک‌بار دیگر برجسته می‌کند. هم باکو و هم تل‌آویو ایران را به‌عنوان تهدیدی وجودی می‌بینند که این امر همکاری آنها در زمینه امنیت را در بستر ژئوپولیتیکی کنونی به‌ویژه ارزشمند می‌سازد.

در حالی که اداره ترامپ در تلاش برای احیای ائتلاف‌های منطقه‌ای است، نقش آذربایجان در تسهیل ادغام اسرائیل در خاورمیانه بزرگ، به‌ویژه در زمینه تقویت امنیت و گسترش همکاری‌های اقتصادی با سایر کشورهای مسلمان، می‌تواند نقش حیاتی داشته باشد.