در گزارش سالانه، ایران برای نخستین‌بار به دلیل میزبانی از جمعیت بزرگی از پناهندگان افغانستانی، در میان ده کشور دارای «بحران‌های آوارگی فراموش‌شده» قرار گرفت. این تصمیم بر اساس تغییر در روش‌شناسی این گزارش اتخاذ شده تا کشورهایی که خود درگیر بحران هستند و هم‌زمان پذیرای پناهندگان می‌باشند نیز در ارزیابی‌ها گنجانده شوند.

به گزارش Axar.az، در گزارشات سالانه شورای پناهندگان نروژکه روز سه‌شنبه ۱۳ خرداد ۱۴۰۴ منتشر شد،

به گفته این سازمان، ایران که هم‌اکنون میزبان بیش از شش میلیون پناهجوی افغان است، با بحران فزاینده‌ای در این زمینه مواجه شده است. بر اساس این گزارش، در سال ۲۰۲۴، وضعیت شکننده پناهندگان افغانستانی در ایران به طور چشمگیری وخیم‌تر شده است. فشارهای اقتصادی، تحریم‌های بین‌المللی و تصمیم دولت برای اخراج دو میلیون افغانستانی از ایران، موجب افزایش آسیب‌پذیری این جمعیت شده‌ است.

طبق این گزارش، بازداشت و اخراج پناهندگان بدون مدرک همواره یک مشکل مزمن بوده اما اکنون دولت ایران محدودیت‌های جدیدی برای دسترسی به خدمات عمومی اساسی مانند آموزش اعمال کرده است؛ تغییری بنیادین که میلیون‌ها پناهنده را در معرض خطرات بیشتری قرار داده است.

شورای پناهندگان نروژ خاطرنشان کرده که ایران بیش از چهار دهه میزبان آوارگان افغانستانی بوده و اکنون با میزبانی از حدود ۳.۸ میلیون پناهجوی شناسایی‌شده، بزرگ‌ترین جمعیت پناهندگان در جهان را در خود جای داده است. با این حال، تخمین زده می‌شود که جمعیت افغانستانی‌های حاضر در ایران، با احتساب افراد فاقد مدارک قانونی، به شش میلیون نفر برسد.

در سال ۲۰۲۴، تنها ۲۵ درصد از بودجه مورد نیاز برای پاسخ به نیازهای بشردوستانه به بحران پناهجویان در ایران تأمین شده است. همزمان به گفته این شورا، تمرکز رسانه‌ها و سیاست‌گذاران بین‌المللی عمدتاً بر نقش ژئوپولیتیک ایران بوده و نیازهای فوری انسانی این پناهندگان و نبود راهکارهای پایدار برای بازگشت به افغانستان را نادیده گرفته‌اند.

طبق این گزارش، مقامات ایرانی روند اخراج دو میلیون پناهنده بدون مدرک را آغاز کرده‌اند. این در حالی‌ست که صدور و تمدید اسناد موقت قانونی که از بازداشت جلوگیری می‌کرد و امکان دسترسی به خدمات عمومی را برای آن‌ها فراهم می‌نمود، متوقف شده است. هم‌زمان با افزایش تورم و دسترسی محدود به منابع، پناهندگان افغانستانی در ایران با بی‌ثباتی گسترده‌تری روبه‌رو شده‌اند و بسیاری نیز در هراس از اخراج قریب‌الوقوع به سر می‌برند.