وجود هر قوم و ملت به طور مستقیم با زبان مادری آن‌ها ارتباط دارد. ملتی که زبان مادری خود را حفظ نکند، دیر یا زود در معرض فرایند جذب و یکسان‌سازی فرهنگی قرار خواهد گرفت. به همین دلیل، زبان هم نماد موجودیت ما و هم نماد هویت ملی‌مان است.

امروزه، جامعه جهانی در آستانه روز جهانی زبان مادری قرار دارد. به این ترتیب، هر ساله در تاریخ ۲۱ فوریه، روز جهانی زبان مادری در سطح جهان گرامی داشته می‌شود. این روز در نوامبر ۱۹۹۹ توسط یونسکو اعلام شد. روز جهانی زبان مادری به یاد چهار دانشجویی است که در ۲۱ فوریه ۱۹۵۲ در شهر بنگل بنگلادش هنگام مبارزه برای رسمی شدن زبان مادری خود کشته شدند.

روز جهانی زبان مادری که هر ساله با هدف حفاظت از زبان‌هایی که در معرض خطر نابودی قرار دارند، برگزار می‌شود، به همه یادآوری می‌کند که هر فردی حق دارد زبان مادری خود را احساس کرده، به آن افتخار کند، از آن محافظت کرده و آن را توسعه دهد.

جامعه‌های چندزبانه و چندفرهنگی با حفظ زبان‌های محلی به عنوان ابزاری برای انتقال دانش‌های سنتی و میراث فرهنگی رشد می‌کنند. با این حال، با توجه به اینکه تعداد بیشتری از زبان‌ها در حال نابودی هستند، تنوع زبانی در معرض تهدید است. در حال حاضر، ۴۰ درصد از جمعیت جهان دسترسی به تحصیل به زبان مادری خود را ندارند و در برخی مناطق این رقم به ۹۰ درصد می‌رسد. تحقیقات نشان داده است که استفاده از زبان مادری در آموزش، نتایج یادگیری، افزایش عزت نفس و توسعه مهارت‌های تفکر انتقادی را بهبود می‌بخشد. این رویکرد همچنین به انتقال دانش بین نسل‌ها و حفظ فرهنگ‌های مادری کمک می‌کند. سیاست‌های آموزشی چندزبانه برای آموزش فراگیر و حفاظت از زبان‌های محلی بسیار حیاتی است. آغاز آموزش با زبان مادری دانش‌آموز و تدریجاً استفاده از زبان‌های دیگر می‌تواند به از بین بردن موانع میان خانه و مدرسه کمک کند. آموزش چندزبانه مبتنی بر زبان مادری دسترسی به آموزش را برای اقلیت‌ها و جمعیت‌های محلی تسهیل می‌کند.

در مجموع، در حال حاضر در جهان نزدیک به ۷۰۰۰ زبان وجود دارد که طبق اطلاعات مختلف سازمان‌ها، ۴۵ درصد آن‌ها در معرض خطر قرار دارند. تنها چندصد زبان در سیستم‌های آموزشی و دولتی نقش مهمی ایفا می‌کنند، و در دنیای دیجیتال، کمتر از صد زبان استفاده می‌شود. جوامع چندزبانه و چندفرهنگی به دلیل زبان‌هایی که به طور مستمر دانش‌ها و فرهنگ‌های سنتی را انتقال می‌دهند، وجود دارند.

در جمهوری آذربایجان، در سطح دولتی توجه ویژه‌ای به زبان مادری وجود دارد. توسعه همه‌جانبه زبان مادری، تبدیل آن به زبان کاربردی، و یافتن راه‌هایی برای ارتباطات بین‌المللی نتیجه سیاست‌های مدبرانه و هدفمند رئیس‌جمهور فقید حیدر علی‌اف در زمینه حفاظت از زبان بوده است. اساس این سیاست از دوران اتحاد جماهیر شوروی و از سال ۱۹۶۹ پایه‌گذاری شد. در آن زمان، علی‌اف در حالی که زبان روسی به عنوان زبان رسمی بود، در جشن پنجاهمین سالگرد دانشگاه دولتی آذربایجان (که اکنون دانشگاه دولتی باکو نامیده می‌شود) به زبان آذربایجانی سخنرانی کرد.

در دوران استقلال، توجه به زبان مادری حتی بیشتر شد. در سال ۱۹۹۵، در نخستین قانون اساسی ملی جمهوری آذربایجان، زبان آذربایجانی به عنوان زبان رسمی تثبیت شد. با فرمان رئیس‌جمهور فقید، در اول آگوست ۲۰۰۱، انتقال کامل به الفبای لاتین در آذربایجان به اجرا درآمد و از آن زمان، اول آگوست به عنوان روز زبان مادری و الفبا جشن گرفته می‌شود. تصویب قانون "درباره زبان دولتی جمهوری آذربایجان" در ۳۰ سپتامبر ۲۰۰۲، گامی دیگر در راستای استفاده، حفاظت و توسعه زبان آذربایجانی و برآوردن نیازهای ملی-فرهنگی در ارتباط با زبان مادری بود.

در حال حاضر، این سنت‌ها توسط الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور فعلی، با موفقیت ادامه می‌یابند. دستورالعمل‌های رئیس‌جمهور در زمینه "انتشار عمومی با الفبای لاتین در زبان آذربایجانی"، "انتشار دانشنامه ملی آذربایجان"، "برنامه دولتی استفاده از زبان آذربایجانی در شرایط جهانی شدن و توسعه زبان‌شناسی در کشور"، "اقدامات مرتبط با استفاده بیشتر زبان آذربایجانی در فضای دیجیتال" و "اقدامات برای حفظ پاکیزگی زبان آذربایجانی و بهبود استفاده از زبان دولتی" نشانگر اهتمام جدی به توسعه زبان مادری است.