ایران که پس از صدام حسین از خلأ به‌وجودآمده در عراق استفاده کرده و نفوذ خود را میان گروه‌های شیعه افزایش داده بود، اکنون به‌سرعت این نفوذ را از دست می‌دهد. همزمان با آغاز سیاست ملی بی‌طرفانه توسط دولت رسمی بغداد، گروه‌هایی که زیر نفوذ ایران بودند نیز از تهران فاصله می‌گیرند. این امر از مهم‌ترین عواملی محسوب می‌شود که به عراق کمک می‌کند از پیامدهای تقابل‌های ایران–آمریکا و ایران–اسرائیل دور بماند.

به‌ویژه در دوره اخیر، تضعیف تهران، ناتوانی آن در برابر آمریکا و اسرائیل، و ورود بغداد به یک دوره و استراتژی سیاسی جدید سبب شده است که عراق با استفاده از فرصت موجود، از دایره نفوذ ایران خارج شود و روابط خود را با کشورهای عربی بیش از پیش گسترش دهد.

سقوط حکومت بشار اسد در سوریه، دریافت ضربات سنگین از سوی حماس و حزب‌الله مورد حمایت ایران، و کاهش قدرت حوثی‌های یمن، زمینه را برای نسل جدید سیاستمداران عراق فراهم کرده تا در برابر هژمونی ایران بایستند. در نتیجه، شبکه‌ای که توسط گروه مسلح «حشد الشعبی» – اصلی‌ترین ابزار نفوذ ایران در این کشور – ساخته شده بود، در حال فروپاشی است و رهبران این گروه نیز ترجیح می‌دهند در چارچوب قوانین کشور وارد انتخابات شوند.

در ماه‌های اخیر سفرهای سیاستمداران و مقامات رسمی ایرانی به بغداد بیش از فرماندهان سپاه پاسداران شده است؛ امری که نشان می‌دهد با کاهش نفوذ «حشد الشعبی» و از دست رفتن قدرت نظامی ایران در عراق، تهران تلاش دارد از راه‌های سیاسی نفوذ خود را حفظ کند.

تحولات جاری نشان می‌دهد روندهای سال ۲۰۲۵ در عراق آغاز مرحله‌ای جدید در بافت سیاسی خاورمیانه است. دولتی که سال‌ها با هزینه‌های مالی و نظامی سنگین تلاش داشت «هلال شیعی» را از تهران تا مدیترانه گسترش دهد، امروز در همه جا با شکست مواجه شده است. آغاز دوره‌ای مستقل در عراق به‌ویژه به معنای از دست رفتن یکی از بزرگ‌ترین سنگرهای ایدئولوژیک ایران پس از سوریه و فروپاشی کامل پروژه «هلال شیعی» است.

همچنین دولت‌های پاکستان و افغانستان نیز اقدام‌های جدی علیه گروه‌های «زینبیون» و «فاطمیون» وابسته به ایران آغاز کرده‌اند.

پس از شکست ایدئولوژیک در این مناطق، جریان سیاسی تحت نظارت علی خامنه‌ای و سپاه پاسداران تلاش می‌کنند در آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی فعال شوند، اما به‌دلیل شرایط موجود به‌نظر می‌رسد دولت کنونی توان و حتی تمایل لازم برای تحقق این هدف را ندارد. به‌ویژه تلاش‌های دولت مسعود پزشکیان برای آغاز دوره‌ای تازه در روابط با همسایگان – حتی اگر از روی اجبار باشد – نشان می‌دهد که تهران توان ایجاد سنگرهای جدید سیاسی–ایدئولوژیک را نخواهد داشت.

امروز نیز اعلام دولت عراق مبنی بر قرار دادن حزب‌الله لبنان و حوثی‌های یمنِ وابسته به ایران در فهرست سازمان‌های تروریستی، پس از انتخابات اخیر پارلمانی در عراق، نشانه‌ای از افزایش انزوای ایران در منطقه و کاهش سریع امتیازات تهران در برابر بغداد است. این موضوع همچنین بازتاب خستگی مردم عراق از سال‌ها جنگ هشت‌ساله و بحران‌های پس از آن، و اعتراض آنان به مداخلات ایران محسوب می‌شود.