آموزش زبان ترکی آذربایجانی- گام به گام (قسمت ششم)

سایت خبری Axar.az سعی دارد گام مهمی در جهت آموزش زبان ترکی آذربایجانی به ویژه برای افرادی که برای برقراری ارتباط و انجام امور روزمره به این زبان نیاز دارند بردارد. اميد است كه در اين زمينه موفقيت هايي حاصل گردد.

آموزش ساخت انواع فعل در زبان ترکی آذربایجانی (درس ششم)

برای شروع آموزش زبان ترکی آذربایجانی برای ساخت جمله در زمان‌های مختلف، ابتدا ساخت انواع فعل خبری را آموزش می‌دهیم. ساختار کلی ساخت انواع فعل خبری از ترکیب چهار عنصر زیر تشکیل می‌شود. ابن چهار عنصر برای ساخت انواع زمان‌ها استفاده می‌شود. بنابراین، یادگیری این ساختار تا حدود زیادی یادگیری انواع زمان‌ها را در ترکی تضمین می‌کند.

- ریشه فعل

- زمان‌ساز اول

- زمان‌ساز دوم

- فعل هست برای مشخص کردن فاعل

منظور از ریشه فعل، قسمتی از فعل است که معنای اصلی را به دوش می‌کشد. در آموزش زبان ترکی آذربایجانی معمولا ریشه فعل به صورت فعل امری نیز استفاده می‌شود. در جدول زیر می‌توانید چند نمونه از افعال پرکاربرد زبان ترکی آذربایجانی را به همراه معنی و ریشه‌ آن‌ها مشاهده کنید.

بخش بعدی زمان‌سازهای اول هستند که به ریشه فعل اضافه می‌شوند تا فعل جدید خبری ایجاد کنند. پنج پسوند زمان‌ساز در این بخش استفاده می‌شود که هر کدام بر اساس قاعده هماهنگی اصوات می‌توانند دو یا چهار حالت داشته باشند. جدول زیر این پسوندها را به همراه معنی آن‌ها در فارسی نشان می‌دهد. استفاده از هرکدام از این پسوندها منجر به ایجاد یک زمان در ترکی آذربایجانی می‌شود.

پس از اضافه شدن زمان‌سازهای اول به فعل، نوبت به زمان‌سازهای دوم می‌رسد. وجود زمان‌ساز دوم ضروری نیست. بنابراین یک فعل تنها می‌تواند با ریشه فعل، زمان‌ساز اول و صرف فعل هست ایجاد شود. سه پسوند زمان ساز نوع دوم داریم که در جدول زیر آن‌ها را به همراه معادل فارسی بررسی می‌کنیم.

قسمت آخر در تشکیل انواع فعل‌ها در آموزش زبان ترکی آذربایجانی، اضافه کردن صرف فعل «هست» به آخر فعل است. توجه داشته باشید، همانطور که در نکات مربوط به صرف فعل «هست» گفته شد، موقع اضافه شدن این فعل به سایر فعل‌ها «dır» برای سوم شخص مفرد و سوم شخص جمع حذف می‌شود.

یک نکته مهم دیگر در رابطه با ساخت فعل، این است که در صورتی که پسوند آخر فعل «dı» یا «sa» باشد، در این صورت حرف ابتدای فعل «هست» استفاده نمی‌شود. در جدول زیر فعل «هست» هنگام چسبیدن به ریشه یک فعل دیگر با در نظر گرفتن پسوندهای مختلف صرف شده است.

صرف فعل----------- با آخرین پسوند «dı» یا «sa»///// صرف فعل----------- با آخرین پسوند به جز «dı» یا «sa»

هستم-------------------------m---------------------//// هستم-------------------------am

هستی------------------------n---------------------///// هستی-------------------------san

هست------------------------*---------------------///// هست---------------------------*

هستیم------------------------q---------------------///// هستیم------------------------- ıq

هستید----------------------- nız-------------------////// هستید------------------------- sınız

هستند-----------------------Lar--------------------//////هستند------------------------- lar

با یادگیری این چهار بخش می‌توان فعل‌های مختلف را در زبان ترکی ساخت. در ادامه برای فعل نگاه کردن ساخت فعل با استفاده از چند تا از پسوندها را بررسی می‌کنیم. به نحوه ساخت و معنای فعل‌ها توجه داشته باشید. خطوط تیره تنها برای جدا کردن بخش‌های مختلف ساخت فعل است و الا تمامی این اجزا به همدیگر می‌چسبند.

"پایان درس ششم"