نادر الهی شاعر معاصر، آلترناتیوی برای شعرای صاحب‌نام کلاسیک محصوب میشود که توانسته بر خلاف فضولی، نسیمی و... زبان شعری آذربایجان را در حد بالا و گسترده از لغات عاری عربی-فارسی پاکسازی کند و کلمات فراموش شده زبان سلیس ترکی را دوباره جلا دهد.

قسمت قبلی

کلاسیک‌نویس معاصر

نادر الهی با اینکه آثار کلاسیک می نویسد، اما به دلیل خلاقیتی که در آثارش به چشم می خورد، شاعری بسیار عالی معاصر و مدرن به شمار می رود. در عین حال اشعار او کلاسیک است، اما همگی اشعارش دارای روحی آزاد به حساب می آیند. همچنین قدرت شاعر در غزل و دوبیتی هرگز محدود نشد.
چرا که دایره لغاتش سرشار از کلمات بود و سعی می کرد اتفاق و اتحادی زیبا در زبان و معنا بیافریند. از این رو واژه‌ها و حالات به کار رفته توسط شاعر عزیز، پتانسیل بسیار بالایی دارد. البته آنچه در اینجا بسیار حائز اهمیت است این که، شاعر با بهره گیری از تکنیک‌های مختلف توانسته است حداکثر توان کلام را آشکارکند و از آن استفاده کند، مانند این شعر:

قوْش اوْلۇب اۇچا بیلمه‌دی
داش اوْلۇب سسیم داریٛخیٛر
الیمدن قاچا بیلمه‌دی
یازیٛق نفسیم داریٛخیٛر

***

گۆل دئسه‌لر داریٛخیٛرام
گۆل تک اؤزۆمدن چیٛخیٛرام
بیلمیرم من داریٛخیٛرام
یوْخسا هوسیم داریٛخیٛر

***

اؤیرندیم بۇ سۇیا ،دنه
قفس دوْغمالاشدیٛ منه
الهی دای گؤیلرینه
من یوْخ قفسیم داریٛخیٛر.

اما در اینجا یک حرف مهم و تاریخی دارم و اتفاقاً می دانم مهم است که بگویم:
در این عصر و روزگاری که امروز زندگی می کنیم، شاعرانی هستند که تحت تأثیر نادر الهی عزیز قرار گرفته اند و هنوز هم تحت تأثیر قرار دارند. با این حال، بسیار غم انگیز و شگفت انگیز است که این شاعران پرمدعای دروغین آن را انکار می کنند، هر چند زبان و اندیشه شعری نادر الهی در هر دو آثار آزاد و کلاسیک و خلاقیت های پنتی به وضوح نمایان است!
فراموش نکنیم که شخصیت (شخصیت) اصلی و والای نادر بزرگ به گونه ای است که می گوید: از من تأثیر بپذیرند یا تحت تأثیر من باشند، برقصند که تحت تأثیر من هستند، چه خواهد شد آخر کمایل عزیز!؟
اما من کسی هستم که به این موضوع ایمان و اطمینان دارم. تاریخ و زمان آینده این گستاخی (انکار شاعران از این تأثیرات از نادر الهی) را تند و بسیار بی رحمانه قضاوت خواهد کرد. این یکی تشخیص نمی دهد این کیست؟!. زیرا تاریخ و زمان واقعی بسیار بی رحم و بی رحم است و قضاوت آنها بر اساس حقیقت خواهد بود.
دامنه این امر در نشریه ای است که همان طور که در فصل اول نوشتیم{ استاد بزرگ شاعر محمد حسین شهریار در زندگی و در دوران شاعری، اشعاری را به تعداد کمی از شاعران ارائه و تقدیم کرد، اما به دلیل هوش و زیبایی آثار این شاعر بزرگ(نادر الهی) در باره او نوشته است:« نادر الهی یکی از شاعران و برجسته ترین چهره‌های آینده زبان ترکی و خورشید درخشان شعر و ادب آذربایجان خواند و شعری را با مضمون زیر به وی تقدیم کرد:

«این نادر الهی ،شعرش متین و خوب است
هم خالی از تکلف هم عاری از عیوب است

ساکن به شهر مشکین، گاهی گذر به تبریز
اینجا همه طلوع و آنجا همه غروب است

سحر کلامش است و هرگز به خود ننازد
آری عصای موسی، در عین حال چوب است...‌

باید گفت که ادبیات آذربایجان تا زمان نادر الهی همین مسیر تکراری و پیموده شده را طی کرد، اما با کشف و آشکار شدن این شاعر عزیز، بر رگهای شعر و ادبیات ترکی آزربایجانی در حال مرگ، خون درخشانی تازه و جاودانه تزریق شد. همچنین، او تغییرات عمیقی در فرهنگ، ادبیات و فولکلور ترکی در هر جنبه ادبی عمده آن و در همه اشکال، محتوا، مضامین و تصاویری بکر ایجاد کرد.

چوْخ آز آدامیٛ حقّه ایناندیٛرماق اوْلۇر
چوْخ آز آدامیٛن حقّینی قاندیٛرماق اوْلۇر

نئیلیم کی مچید آغاجی اوْلدۇن آی اۆرک
نه یارماق اوْلۇر سنی، نه یاندیٛرماق اوْلۇر!

و یا

قالدیٛم باخیٛشیٛ یوْلدا دوْنان پنجره‌تک
کیپریک چالا بیلمه‌دیم اینان، پنجره‌تک

گلدین نه ‌ده گؤزله‌نیلمز...آه کی اۆره‌ییم
دیسگیندی غفیل داش توْخۇنان پنجره تک.

این قسمت را با شعر کوتاه دیگری از خدای شعر معاصر آذربایجان جنوبی(نادر الهی) به پایان می بریم:

آجیٛ زوْققۇلتۇلۇ کؤهنه یارایام ،نئیله‌مه‌لی؟
بیر عؤمۆردۆر بئله باغریٛ پارایام نئیله‌مه‌لی؟

***

اۆزۆنۆ گؤرمه‌یه بیر اؤزگه‌نی قوْیمام گؤزه‌لیم
اؤزۆنه آلما‌ کی قلبی قارایام، نئیله‌مه‌لی؟

***

پیرتلاشیٛق گؤیلۆمۆ بیلمم اوْ آلا گؤزدن ایراق
کیمین آینا باخیٛشیٛندا دارایام، نئیله‌مه‌لی؟

***

پالچیٛق ائولر ده قیٛزیٛل قصره دؤنۆب، آنجاق من
هله اوْ ساده سۇواقلیٛ سارایام ،نئیله‌مه‌لی؟

***

شعر شعر اوْلسا منی باش تاجیٛ ائیلر " نادر "
شعر قوْندارمادیٛ من قوْندارایام ،نئیله‌مه‌لی؟

ادامه دارد..