خاقان معظم ترک «ناصرالدین شاه قاجار» که بود؟

قسمت قبلی

(قسمت چهارم)

ورود صنعت برق به ایران

در سال ۱۲۴۴ شمسی به امر ناصرالدین شاه قاجار، مولدی به قدرت تقریبی ۳ کیلووات به منظور تامین روشنایی بخشی از کاخ سلطنتی برای نخستین بار وارد ایران شد و به بهره برداری رسید.

در دوره‌ی مظفرالدین شاه بود که اولین کارخانه‌ی برق در ایران تأسیس شد. و در دوران سلطنت محمدعلی شاه و احمد شاه قاجار بود که صنعت برق در ایران توسعه یافت.

اصلاح چاپارخانه و تأسیس اداره‌ی پست

پست در ایران تا پیش از سال ۱۲۵۸ شمسی به صورت چاپارخانه بوده و تمامی امور پستی توسط آن انجام می‌شد تا اینکه ناصرالدین شاه قاجار دستور تأسیس وزارت پست را صادر کرد. با اقدامات ترقی‌خواهانه‌ی ناصرالدین شاه تحولات تازه‌ای در پست کشور رخ داد و پست نوین بنیان‌گذاری شد.

با تأسیس اتحادیه پستی جهانی، ایران به عنوان یکی از نخستین کشورهای دنیا به عضویت این اتحادیه درآمد. ایران در سال ۱۲۶۴ دارای هفت خط اصلی و پنج خط فرعی پستی بوده است.

«اصلاح ساختار ارتش»، «اصلاح سیستم مالیاتی و دو برابر کردن عواید مالیاتی ظرف مدت سه سال»، «اعزام دانشجو به اروپا»، «کاهش حقوق پادشاه به دو هزار تومان»، «حذف اوراق بهادار بی‌اعتبار»، «تأسیس اولین رسانه‌ی دولتی (روزنامه‌ی دولت علیه‌ی ایران)»، «ممنوعیت قمه‌کشی و لوطی‌گری»، «ملی کردن جواهرات سلطنتی و قرار دادن آنها به عنوان پشتوانه‌ی پول ملی» و... دیگر اقدامات بی‌نظیری بودند که توسط خاقان کبیر ناصرالدین شاه قاجار برای اولین بار در ایران انجام شدند.

طولانی‌ترین دوران پادشاهی

ناصرالدین شاه از ۲۲ شهریور سال ۱۲۲۷ شمسی (۱۸۴۸ میلادی) تا ۱۲ اردیبهشت سال ۱۲۷۵ شمسی پادشاه ممالک ایران بود که از این بابت عنوان طولانی‌ترین مدت پادشاهی در حکومت قاجار و یکی از طولانی‌ترین دوران‌های حکومت در تاریخ ایران را در اختیار دارد.

بخش دیگری از ویژگی‌های ناصرالدین شاه به ویژگی‌های شخصی و یا توانمندی‌های شخصی او بازمی‌گردد که بخش قابل توجهی از آنها به هنردوستی او مربوط می‌شود. ناصرالدین شاه علاوه بر هنرهایی که خود دستی در آنها داشت، به سایر هنرها نیز اهمیت فراوانی می‌داد.

پادشاه سیاح

اینکه پادشاه باشی و با همه سختی‌های سفر در آن دوران، شال و کلاه کنی و برای چند ماه تاج و تخت را رها کنی و به سفر بروی، روحیه‌ای است که تا پیش از ناصرالدین شاه در سایر پادشاهان قبلی‌اش سراغ نداریم. همین روحیه‌ی «سیاح - جهانگرد» بودن ناصرالدین شاه بود که او را عازم اروپا کرد و مدرنیته را به ایران آورد.

شاهنشاه عکاس

نصرالدین شاه پیش از آنکه شاه شود، با دوربین عکاسی آشنا شده بود. عکس‌هایی که از او به جای مانده، گنجینه‌ای بسیار ارزشمند و ماندگار است.

شاه شاعر

روحیه‌ی لطیف ناصرالدین شاه را از عاشق‌پیشگی او به سادگی می‌شد تشخیص داد. او که چند بار در طول زندگی‌اش عاشق شد، دستی به سرودن شعر هم داشت و با شعر گفتن، بخشی از هیجانات احساسی‌اش را بروز می‌داد. از ناصرالدین شاه یک دیوان شعر به جا مانده است. آهنگ‌های بسیاری از اشعار و تصنیف‌های ناصرالدین شاه ساخته شده است. شعر ترانه مشهور تورکی «مارال» و ترانه «عقرب زلف کج» معروف به «کیه کیه در میزنه» متعلق ناصرالدین شاه است. البته گفته می‌شود که آهنگساز ترانه اخیر نیز شخص ناصرالدین شاه بوده است

ناصرالدین شاه اشعاری تورکی درباره‌ی وقایع کربلا، روز عاشورا و شهادت امام حسین (ع) نیز سروده است.

شاه داستانسرا

ناصرالدین شاه به نوشتن بسیار علاقه داشت و گاهی با نوشتن داستان‌، این علاقه را پیگیری می‌کرد. یکی از داستان‌هایی که به او منسوب است، حکایت پیر و جوان است که به سبک داستان‌های رایج قرن نوزدهمی اروپا نگارش شده است.

شاه سفرنامه‌نویس

سفرنامه‌نویس بودن از آن دسته علاقه‌مندی‌هایی است که در کمتر پادشاهی در تاریخ سراغ داریم. ناصرالدین شاه به زیبایی سفرنامه می‌نوشت و توصیفاتش از تجربه‌های سفر به قدری جذاب و ملموس است که گاهی در هنگام خواندنش فراموش می‌کنیم که اینها را یک پادشاه نوشته است، نه یک سفرنامه‌نویس حرفه‌ای!

شاه خاطره‌نویس

ناصرالدین شاه جدای از ثبت ماجراهای سفرهایش، در زمان حضور در کاخ نیز عادت به نوشتن وقایع روزانه و یا به عبارتی خاطره‌نویسی داشت. او خاطره‌نویسی را خود شخصا انجام می‌داد و برای این منظور، دفترهایی را داشت که در آن یادداشت‌های روزانه‌اش را می‌نوشت.

ادامه دارد...