خانواده زبان‌های ترکی یک گروه از زبان‌های با ریشه مشترک هستند که تعداد آنها به بیش از ۳۰ زبان می‌رسد. زبان‌های «اوغوز» بیشترین متکلمان را در بین زبان‌های ترکی دارند که شامل زبان‌های ترکی استانبولی، ترکی آذربایجانی و ترکمنی می‌باشند.

بخش فارسی سایت Axar.az در این بخش آموزش زبان ترکی آذربایجانی از الفبا تا ساخت جملات ساده را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد.

آموزش زبان ترکی آذربایجانی - قسمت اول

زبان ترکی آذربایجانی، یکی از زبان‌های ترکی متعلق به دسته «اوغوزها» است. این زبان بیشتر در ایران و کشور آذربایجان ترکیه، عراق، گرجستان و روسیه تکلم می‌شود. زبان‌های ترکی استانبولی و ترکی آذربایجانی از یک ریشه هستند و ساختارهای زبانی یکسانی دارند. با این حال، برخی تفاوت‌ها در آواها، کلمات و افعال آن‌ها را از یکدیگر متمایز می‌کند.

در این برنامه هدف اصلی ما آموزش زبان ترکی آذربایجانی خواهد بود. در زبان ترکی آذربایجانی می‌توان از دو رسم‌الخط لاتین و عربی استفاده کرد. سعی می‌شود در حد ممکن این آموزش با استفاده از هر دو رسم‌الخط صورت بگیرد. هر جا که نیاز بود، تلفظ حروف و کلمات نیز به فارسی نوشته خواهد شد.

الفبای زبان ترکی آذربایجانی شامل «۳۲» حرف است که در زیر فهرست الفبای زبان ترکی آذربایجانی به هر دو رسم‌الخط و مثال نحوه تلفظ آن‌‌ها آمده است.

تلفظ برخی حروف در ترکی با فارسی متفاوت است. حرف «Q» که تلفظ آن در فارسی با حرف «ق» نوشته می‌شود بیشتر شبیه «گ» در فارسی تلفظ می‌شود. از طرفی حرف «G» که معادل فارسی آن با «گ» نمایش داده می‌شود، متفاوت از «گ» فارسی است و با چسبیدن میانه زبان به سقف دهان تلفظ می‌شود.

حرف - نوشتار - عربی- مثال - معني و تلفظ

Aa - آ ا - آلما (Alma) - سیب (آلما)

Bb - ب - باليق - (Baliq) - ماهی (بالیق)

Cc - ج - جؤراب - (Corab) - جوراب (جُراب)

Çç - چ - چانتا - (Çanta) - کیف - (چانتا)

Dd - د - دؤوشان - (Dovşan)- خرگوش- (دُوشان)

Ee - ائ -ئ ائو - (Ev) - خانه - (اِو)

Əə - اَ یا «ه» - اَریک - (Ərik) - زردآلو - (اَریک)

Ff - ف - فيْنديْق - (Fındıq) - فندق - (فیندیق)

Gg - گ گمی (Gəmi) کشتی (گَمی)

(گ: با چسبیدن میانه زبان به سقف دهان متفاوت با گ فارسی)

Ğğ - غ - تيْسبا - غا - (Tısbağa) - لاک پشت - (تیسباغا)

غ - (هیچگاه اول کلمه نمی‌آید)

Hh - ه-، ح حوْووز - (Hovuz)- حوض - (حوْوز)

Xx - خ - خییار - (Xiyar) - خیار - (خییار)

Iı - ئ - ساريْمساق - (Sarımsaq) - سیر - (ساریمساق)

ئ: (همانند صدای شعاع در انگلیسی و اول کلمه نمی‌آید)

İi - اي- ي- ی ايشيْق - (İşıq) - روشنایی - (ایشیق)

Jj - ژ ژورنال - (Jurnal) - مجله - (ژورنال)

Kk - ک کیتاب - (Kitab)- کتاب - (کیتاب)

Qq - ق - قاز- (Qaz) - غاز- قاز

ق (صدای این حرف در ترکی مشابه حرف گ فارسی است- این صدا مابین غ و گ است)

Ll - ل - ليموْن - (Limon) - لیمو - (لیمُن)

Mm - م - مکتب - (Məktəb) - مدرسه - (مَکتَب)

Nn - ن - ننه - (Nənə) - مادربزرگ-مادر - (نه‌نه)

Oo - اوْ-وْ اوْيونجاق - (Oyuncaq) - اسباب بازی - (اُیونجاق)

اوْ-وْ: (صدای اُ در فارسی)

Öö - اوً-وً - اوٌردک - (Ördək) - اردک - (اوًردک)

اوً: (بالای واو همزه قرار می‌گیرد و صدایی بین اُ و او دارد)

Pp - پ - پیشیک - (Pişik) - گربه - (پیشیک)

Rr - ر - روْبوْت - (Robot) - ربات - (رُبُت)

Ss - س - سبت - (Səbət) - سبد - (سَبَت)

Şş - ش - قاشیق- (Qaşıq) - قاشق- (قاشیق)

Tt - ت - تئلئفوْن - (Telefon) - تلفن - (تِلِفُن)

Uu - او-و - اولدوز - (Ulduz) - ستاره - (اولدوز)

Üü - اوَ-وَ - اوتو - (Ütü) - اطو - (همااند او منتها به صورت کشیده‌تر)

(بالاي واو علامت توان به صورت وارونه نوشته مي شود)

Vv - و - وئلوْسيپئد - (Velosiped) - دوچرخه - (وِلُسیپِد)

Yy - ي - يومورتا - (Yumurta) - تخم‌مرغ -(یومورتا)

Zz - ز، ذ، ظ، ض - زورافه - (Zürafə) - زرافه - (زورافه)