خانواده زبان‌های ترکی یک گروه از زبان‌های با ریشه مشترک هستند که تعداد آنها به بیش از ۳۰ زبان می‌رسد. زبان‌های «اوغوز» بیشترین متکلمان را در بین زبان‌های ترکی دارند که شامل زبان‌های ترکی استانبولی، ترکی آذربایجانی و ترکمنی می‌باشند.

بخش فارسی سایت Axar.az در این بخش آموزش زبان ترکی آذربایجانی از الفبا تا ساخت جملات ساده را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد.

آموزش زبان ترکی آذربایجانی - ضمایر اشاره، ضمایر ملکی در زبان ترکی آذربایجانی
ضمایر ملکی، به ضمایری گفته می‌شود که به اسم اضافه می‌شوند تا مالکیت آن را به شخص یا چیز خاصی منتسب کنند. به عنوان مثال، وقتی در فارسی می‌گوییم "کتابم"، میم در انتهای کلمه مالکیت کتاب را به اول شخص مفرد یعنی من، نسبت می‌دهد، بنابراین میم در اینجا به عنوان ضمیر ملکی تعریف می‌شود. در ادامه این بخش از آموزش زبان ترکی آذربایجانی ضمایر ملکی این زبان را آموززش می‌دهیم.

ضمیر ملکی:​ معادل ضمیر ملکی در ترکی آذربایجانی​

من- کیتابیم - کیتابیم -ım,im, um, üm) - kitabım)

تو- کیتابین- kitabın) ın, in, un, ün)

او- کیتابی- kitabı)- ı,i,u ü)

ما- کیتابیمیز- (ınız, iniz, unuz, ünüz- (kitabımız

شما- کیتابینیز- kitabınız)- nız, niz, nuz nüz)

آنها- کیتابلاری - kitabları)- ı,i)

طبق قاعده هماهنگی مصوت‌ها در زبان ترکی، این عبارت‌‌ها می‌توانند به مصوت‌های دیگر تغییر یابند. در جدول زیر می‌توانید مثال‌هایی از استفاده از ضمایر ملکی مشاهده کنید. خط فاصله برای مشخص شدن اسم از پسوند‌ها استفاده شده است. این مثال‌ها مالکیت سر، دست، بازو و چشم را برای تمام فاعل‌ها نشان می‌دهد.

فاعل​ مالکیت سر​مالکیت دست ​مالکیت بازو ​مالکیت چشم
اول شخص مفرد​(سرم)‌ Başım​ (دستم) Əlim ​(بازوم) Qolum​ (‌چشمم) Gözüm
دوم شخص مفرد​(سرت)‌ Başın ​(دستت) Əlin​ (بازوت) Qolun​ (چشمت) Gözün
سوم شخص مفرد​(سرش)‌ Başı​ (دستش) Əli ​(بازوش) Qolu​ (چشمش)‌ Gözü
اول شخص جمع​(سرمان)‌ Başımız​ (دستمان) Əlimiz ​(بازویمان) Qolumuz​ (چشممان) Gözümüz
دوم شخص جمع​(سرتان) Başınız​ (دستتان) Əliniz ​(بازویتان) Qolunuz (چشمتان) Gözünüz
سوم شخص جمع​(سرشان) Başları​ (دستشان) Əlləri ​(بازویشان) Qolları​ (چشمشان) Gözləri

حروف اضافه در زبان ترکی آذربایجانی
در این بخش از آموزش زبان ترکی آذربایجانی به دنبال بررسی چند مورد از حروف اضافه پرکاربرد هستیم. حرف اضافه "da" به معنی «در» یکی از پرکاربردترین حروف اضافه در زبان ترکی است. این پسوند به آخر اسم اضافه می‌شود و نحوه خوانش آن نیز بر اساس قانون هماهنگی مصوت‌ها انجام می‌شود.

در خانه​(اِئودَه) Evdə ​در بیرون​(ائشیکدَه) Eşikdə​ در داخل​(ایچَری دَه) İçəridə

حرف اضافه "dan"دومین حرف اضافه پرکاربرد است که معنی «از» دارد. این کلمه نیز به عنوان پسوند به اسم اضافه می‌شود و بر اساس قانون هماهنگی اصوات صدای «dan» یا «dən» به خود می‌گیرد.

از مادرم​(نَنَم دَن) - Anamdan ​از خواهرم​(باجیمدان)- Bacimdan​ از دخترم​(قیزیمدان) - Qizimdan

حرف اضافه بعدی "a" است که به تنهایی به عنوان پسوند استفاده می‌شود و معنای "به"می‌دهد. این حرف اضافه نیز صدای "a"یا "ə"بسته به آخرین مصوت قبل از خود دارد. اگر آخرین حرف کلمه مصوت باشد بین این پسوند و کلمه، "y"میانجی می‌آید.

به خانه​(اِئوَ) Evə- ائوه گئدیرم-Evə gedirəm

به بیرون​(اِئشی‌یَ) Eşiyə​- ائشیه چیخیرام- Eşiyə çıxıram

به داخل​(ایچَری‌یَه) içəriyə- ایچری گیریرم- İçəri girirəm