در این قسمت نا امیدی، گلایه ها و شکوه های معجز شبستری از مردم زمانه و اطرافیانش را در قالب اشعار دردل گونه از وی بررسی میکنیم

قسمت قبلی

قسمت ششم

سیزه من نئیله میشم
باشیما زولف قوْیوب ساققالی قیرخدیرمامیشام
خلقدن روشوت آلیب کیسه‌می دوْلدورمامیشام
جدّیزین وقف سویون مولکومه آچدیرمامیشام
ای شبسترلی داداشلار سیزه من نئیله‌میشم؟
* * *
گؤروسوز من نه آژانام نه قازاخ ای کیشیلر،
گؤرمویوب قوندارا هرگز بو دابان ای کیشیلر،
سالمیشام لیفه‌یی شالواریما باغ ای‌ کیشیلر،
پانتولون گئیمه‌میشم بوغلاریمی بورمامیشام،
ای شبسترلی داداشلار سیزه من نئیله‌میشم؟
* * *
کوفرومه(کفریمه) حؤکم ائله‌دیز هانسی گوناهیله منیم،
جورمومو ثابیت ائدین بیرجه گواهیله‌ منیم،
نه طلاق ایله ایشیم وار نه نکاحیله منیم ،
قیزیزی حاضر ائدیب مجلیسه دیندیرمه‌میشم،
ای شبسترلی داداشلار سیزه من نئیله‌میشم،
* * *
من فیلان‌کس دئییلم صیغه‌مه ایراد ائده‌سن،
گئت کبین کسمه‌دییه اوستومه فریاد ائده‌سن،
ییخاسان خلقین ائوین اؤز ائوین آباد ائده‌سن،
من هله هئچ کسین قلبینی سیندیرمامیشام،
ای شبسترلی داداشلار سیزه من نئیله‌میشم،
* * *
ای عمو چک قیلیجین ائیله مرّبایه هجوم ،
شیر بیرینجه ، خامایا، هم قارا دوْلمایا هجوم،
بی‌جهت ائیلمه چوْخ «معجز» شئیدایه هجوم،
من مگر ایلده بئش ـ اوْن یوْل سیزی گولدورمه‌میشم؟
ای شبسترلی دادشلار سیزه من نئیله‌میشم؟

مرحوم معجز شبستری ذوق و قریحه ی ادبی خود را در زمینه ی تنقید از عوام الناس و خشکه مقدسان این چنین نمایان کرده است

دئدیلر
چون یتیشدیم وطنه، «آچما دهانین»، دئدیلر

«دینمه، دانیشما و ترپتمه زبانین»، دئدیلر

***

«قوی بش اون توک چَنه وه، اوخشات اؤزون شیعه لره

گئده قیخدیرما باشین، چکمه دابانین»، دئدیلر

***
بیر عبا سالدی آنام چینیمه، گئیدیم قولونو

«عیبدور، بوردا قولین گئیمه عبانین»، دئدیلر

«مسجده داخل اولان وقتده کرنوش ایله،

وئر سلام، ئوپ گیله دستارین آغانین»، دئدیلر

دئدیم:

«آللهه باخین، ائتمیون، آخر اؤلدوم»،

«گر بوجور ائتمیه سن، چوخدی زیانین»، دئدیلر

***
دوشدی دالیمجا بش-اون دانه، دیلنچی هر گون

«وئر گوراخ هموطن، حقین فقرانین»، دئدیلر

***
دئدیم:

«ای وای نه چوخدور فقراسی بو یئرین»!

«وار شبسترده فابریقاسی گدانین»، دئدیلر

***

«مالیوین بئشده بیرین وئر سیده، مفته خورا

«اوجلارین کسمه بیغین، چکمه دابانین»، دئدیلر.

این شاعر دردآشنا و غمخوار حقیقی زمانه ی خویش در مذمت دینداران دورو می گوید:

فلاکت

اوخوردی مرثیه خوان من باخیردیم حیرتله

ووروردی باشه جماعت کمال شدتیله

***

رفیق قووزادی باشین دئدی: اییل آشاغا

دئدیم: نیه؟ دئدی: همرنگ اول جماعتیله

***

روا دگیل باخاسان خارجی کیمی خلقه

گرک ملول اولاسان سن ده بو مصیبتله

***

خلاصه مرثیه بیتدی، چکیلدی یا الله

گوتوردیک ال طرف کبریایه ملتله

***

دوشندی سفره یره، خونچۀ پلو گلدی

قارینلار اولدی چراغان او دادلی نعمتله

***

یانیردی پینج او مجلسده، خلق ترلردی

ولیک قار یاغیردی ائشیکده شدتله

***

ییغیلدی سفره تمام اولدی مجلس عشرت

ایاغه دوردی جماعت یریندن عزتله

***

عباسینی گوتوره ن ایلدی خداحافظ

یولا سالیردی قوناقچی بیزی نزاکتله

فناریلر یاخیلیب کوچه چون ایشیقلاندی

دئدیم رفیقه باخ ایندی اویانه دقتله

***

باخوب نه گوردی، پریشان، بینوا بیر جمع

آیاق یالین، بدن عریان، دوروبلا ذلتله

***

نه رنگ واردی نه قان یوزلرینده دم بسته

باخیردی خلقه او بی نور گوزلر حسرتله

***

دئدیم رفیقه گورورسن او طفل معصومی

دوداقلاری گوگه ریب جنگ ائدیر طبیعتله

***

او عورته نظر ائت اگله شیب بوز اوستونده

باشی آچیق، دوناجاق بو گئجه او حالتله

***

روا دگیل باخاسان خارجی کیمی اونا سن

عباوی سالمیاسان باشنا محبتله

***

جگر کباب ائدیجی حالدور، بو حال ای دوست

نئجه گئدیب یاتاجاقسان ائوینده راحتله

***

رفیق یومدی گوزون، ترلدی خجالتدن

باشین آشاغه سالیب گئچدی گئتدی سرعتله

***

دالینجا سسلدی معجز: رفیق دور، گئتمه

گرک که تیتره یه سن سنده بو جماعتله

***

بو یاره لی باجیلار مرهم ایسته ییر سندن

هارا قویوب گئدیسن، خلقی مین جراحتله.

ادامه دارد...