کلمه اردبیل یا ارده بئل ازسه واژه «ار» که در زبان ترکی به معنای مرد قهرمان وجنگجو و «ده» در اصل به صورت «دا» و «آدا» بوده است که در اثر قانون هماهنگی اصوات در زبان ترکی، صوت کوتاه و ظریف فتحه را به خود گرفته و به شکل کنونی درآمده و در زبان ترکی سومری به معنی پدر می باشدکه در ترکی امروزی نیز به صورت آتا ، تاتا و ده ده درآمده است.

کلمه «بئل» درسرزمینهای ترک نشین بسیار به کاررفته است:

شوربیل ( یاشورقان بئل به معنی کمره شوره زار) ، بئلاساغون ( پناهگاهی درکمره کوه)، اربیل ( اربئل به معنی دامنه کوه مرد قهرمان) ، بئلداشی ( سنگ دامنه کوه) ، بیله دره ( بیله درق به معنی دماغه کوه وگندمی که در دامنه کوه سالها بماند و مزه اش ازبین برود) و بئلو (نام شهرکی است درسرزمین آرغوی ترکستان که بردامنه کوه آمده است. در نتیجه معنی کلی ارده بئل درزبان ترکی یعنی دامنه کوه پدر قهرمان یا» سرزمین پدرقهرمان» می باشد.